وگنر دانشمند و جغرافیادان آلمانی قرن نوزدهم بود. او مطالعات گسترده ای در زمینه زمین شناسی داشت. وگنر بدقت نقشهها و اطلاعات جمعآوری شده از سرتاسر جهان استفادهکرد و از این اطلاعات برای بررسی حرکت قارهها استفادهکرد. وگنر با تلاشهای خود توانست نظریه حرکت قارهها را کشف کند و نظریه جدایی قاره را مطرح کند. . او جزئیات زمین را بهتفصیل بررسی کرد. اکتشافات بزرگ وگنر منجر به پیشرفت زیادی در زمینشناسی شد و به توسعه نظریههای جدید در این زمینه کمک کرد. وگنر از این مشاهدات و اطلاعات برای فرمولهکردن نظریهای به نام رانش قاره استفادهکرد. او معتقد بود که قارهها در لایههای زیرین زمین حرکت میکنند و این حرکتها باعث تشکیل کوهها، دریاچهها و دیگر ویژگیهای زمین میشود. این نظریه در ابتدا مورد تردید بسیاری از زمینشناسان قرار گرفت اما تحقیقات بیشتر و تجربیات جدید در نهایت آن را تأیید کرد.
سطح زمین دارای صفحاتی است که دائماً در حال حرکت هستند و در هنگام برخورد این صفحات حوادثی مانند زلزلههای آتشفشانی و ایجاد جزایر رخ میدهد حرکت صفحه باعث تغییرات دیگری نیز در جهان میشود مثلاً باعث حرکت تدریجی زمینهای جهان میشود
واگنر دریافت که درگذشته تمام خشکیهای زمین در دو قاره، لوریسیا و گندوانا بههم پیوسته بودند که امروزه بهعنوان یک واقعیت علمی پذیرفته شدهاست. او لبههای قاره آمریکای جنوبی و آفریقا و گونهها و گیاهان مشابه آن دو قاره را ترسیم کرد.
تصویر زیر مربوط به نقشهای از جهان دویست میلیون سال پیش است:
در آن زمان موقعیت قارهها به شکل صورت بود: - این قاره بزرگ پانگه آ نام داشت. اما با گذشت زمان و حرکت صفحات زمین و اتفاقات نظریه انبساط زمین و آنچه جریانهای همرفتی در گوشته نامیده میشود، آن صفحات باز شدند و شروع بهدور شدن از یکدیگر کردند و در ابتدا ابر قاره پانگه آ از هم جدا شد. در دو قارهها را تقسیم کنید که اوراسیا و گندوانا نامیده میشد و آنچه امروز میبینیم شکل فعلی قارههای زمین است. در تصویر زیر دو طرف قاره آفریقا را با آمریکای جنوبی مقایسه کنید
در آیه سوم سوره رعد نوشته شده:
وَهُوَ الَّذِی مَدَّ الْأَرْضَ وَجَعَلَ فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنْهَارًا وَمِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِیهَا زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهَارَ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ﴿۳﴾ و اوست کسى که زمین را گسترانید و در آن کوهها و رودها نهاد و از هر گونه میوه اى در آن جفت جفت قرار داد روز را به شب مى پوشاند قطعا در این براى مردمى که تفکر مى کنند نشانه هایى وجود دارد (۳)
در سوره الحجر نوشته شده است: وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنْبَتْنَا فِیهَا مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْزُونٍ ﴿۱۹﴾ و زمین را گسترانیدیم و در آن کوههاى استوار افکندیم و از هر چیز سنجیده اى در آن رویانیدیم (۱۹) .
اما آیه سوره حجر نکته بسیار زیبایی نیز دارد و آن این است که گیاهان پس از دوره زمینشناسی عصر پالئوزوئیک که مصادف با آغاز گسترش جدایی قارهها و تقسیم پانگه آ است، پدید آمدند
کره زمین در سطح زیرین خود دارای ورگه هایی است که دائم در حال حرکت هستند و زمانی که این ورقه ها به هم برخورد بکنند پدیده هایی مانند زلزله آتشفشان و ایجاد جزایر رخ میدهد که به این مساله نیز در قرآن اشاره شده است و بزودی به آن خواهیم پرداخت.
اما حرکت ورقه ها سبب ایجاد تغیرات دیگری نیز در زمین میشود،مثلا باعث حرکت تدریخی خشکی های زمین میشود،مثلا گفته میشود که بعد ورقه ای که عربستان سعودی بروی آن قرار دارد در حال حرکت به سوی ایران است و تا چند میلیون سال بعد به تدریج خلیج فارس از بین خواهد رفت و کشور کنونی عربستان دارای مرز زمینی با ایران خواهد شد.
حال نکته جالب تر که آلفرد وگنر دانشمند آلمانی به آن پی برده بود این بود که کل خشکی های زمین در زمان های گذشته به هم چسبیده بودند و دو قاره لوریزیا و گندوانا را تشکیل میدادند وی برای اثبات تئوری خود که امروزه بعنوان فکت علمی پذیرفته شده است به تطابق لبه های قاره آمریکای جنوبی و قاره آفریقا و موجودات و گیاهان شبیه به هم در این دو قاره اشاره نمود.
تصویر زیر مربوط به نقشه جهان در سیصدمیلیون سال پیش است
در آن زمان محل قرار گیری قاره ها به شکل زیر بود این قاره بزرگ پانگه آ نام داشت
اما به مرور زمان و با اتفاق هایی نظریه حرکت صفحات زمین و آنچه که بعنوان جریان های همرفتی در گوشته به آن اشاره میشود این صفحات از هم باز شدند و شروع به حرکت و دور شدن از همدیگر کردند و در ابتدا قاره پانگه آ به دو قاره کووچکتر بنام لورازیا و گندوانا تقسیم شد و آنچه را ما امروز شاهد هستیم شکل کنونی قاره های کره زمین است.
در تصویر زیر لبه قاره آفریقا را با آمریکای جنوبی مقایسه کنید
در سوره مبارکه رعد آیه ۳ نوشته شده است:
وَهُوَ الَّذِی مَدَّ الْأَرْضَ وَجَعَلَ فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنْهَارًا وَمِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِیهَا زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهَارَ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ﴿۳﴾ و اوست کسى که زمین را گسترانید و در آن کوهها و رودها نهاد و از هر گونه میوه اى در آن جفت جفت قرار داد روز را به شب مى پوشاند قطعا در این براى مردمى که تفکر مى کنند نشانه هایى وجود دارد (۳)
در سوره الحجر نوشته شده است:
وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَیْنَا فِیهَا رَوَاسِیَ وَأَنْبَتْنَا فِیهَا مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْزُونٍ ﴿۱۹﴾ و زمین را گسترانیدیم و در آن کوههاى استوار افکندیم و از هر چیز سنجیده اى در آن رویانیدیم (۱۹)
اما آیه سوره الحجر دارای یک نکته بسیار زیبای ریز نیز است و آن این است که گیاهان بعد از دوره زمین شناسی پالئوزوئیک پدید آمده اند که این دوره مصادف با بعد از آغاز گسترش جدایی قاره ها و تقسیم شدن پانگه آ است